6. De voormalige landloperskolonie
Na de Franse Revolutie geloofde men meer en meer in de maakbare maatschappij. "Voor alle afwijkingen is er een oorzaak, en dus ook een oplossing...", redeneerde men. Aanvankelijk kwamen er in verschillende steden tuchthuizen, waar men arbeidsvreugde aanleerde door middel van dwangarbeid. Maar omdat industriële activiteiten met gratis werk krachten een oneerlijke concurrentie vormde, koos men later voor dwangarbeid in de landbouw. In de periode van de Verenigde Nederlanden (1815-1830) richtte Johannes Vanden Bosch in 1818 te Drenthe nieuwe landbouwkolonies op. Zo kwamen er vanaf 1822 gelijksoortige landlopers-kolonies in de Noorderkempen: de Vrije Kolonie in Wortel en de Onvrije Kolonie in Merksplas (1824). Toen België in 1830 onafhankelijk werd, stopte dit verhaal. De Vlaamse landloperskolonies liepen leeg...In 1866 werd in België de Wet op de Beteugeling van de Landloperij gestemd. Vanaf 1870 startte de aanpassingswerken aan de rijksweldadigheidskoloniën (RWK) van Merksplas en Wortel. Aanvankelijk was de RWK een bijhuis van Hoogstraten, maar vanaf 1893 kwam er een eigen directie. In 1993 werd de Landloperswet afgeschaft onder Europese druk, omdat arm-zijn geen misdaad is. Thans vindt men in Merksplas-Kolonie een strafinrichting en een centrum voor illegalen.